مراقبت بهتر از نوزادان
مراقبت بهتر از نوزادان نکاتی کوچک برای مراقبت بهتر از کودک
دکتر نسرین براهنیمتخصص کودکان و نوزادان
لباس پوشاندن و وسایل خواب نوزاد
در طول چند هفته اول تولد، نوزادان نمی‌توانند دمای بدن خود را بخوبی تنظیم کنند، به همین دلیل این نکته حائز اهمیت است که آن‌ها را بیش از حد گرم یا سرد نکنید. در این مرحله نوزاد شما باید یک لایه بیشتراز شما لباس بپوشد مگر این‌که هوا بسیار گرم باشد. یک زیرپیراهن، سرهم و ژاکت برای داخل خانه کافی است. بسته به دمای اتاق ممکن است بخواهید که پتو یا شال کتانی مشبکی دور او بپیچید. در داخل خانه هرگز نباید کلاه بگذارید.
به تدریج نوزاد شما کنترل بیشتری بر دمای بدنش پیدا خواهد کرد و بنابراین پوشاندن او به روش فوق ضرورت نخواهد داشت. در خارج از خانه و در هوای سرد مطمئن شوید که سر، دست‌ها و پاهای او را بخوبی پوشانده‌اید چرا که بخش زیادی از گرمای بدن بخصوص از طریق سر از دست می‌رود.
لباس‌های کتانی بهترین انتخاب هستند چرا که گرما را تامین کرده و امکان تبادل هوا را فراهم می‌سازد. لباس‌های پشمی مانند ژاکت و کلاه ممکن است برای پوست بسیار حساس کودک بیش از حد زبر باشند. لباس‌هایی که از الیاف مصنوعی درست شده‌اند امکان تبادل هوا را کاهش می‌دهند و لذا می‌توانند موجب تعریق کودک در هوای گرم شده و در هوای سرد، گرما را کمتر نگه دارند.
دمای کلی اتاق بخصوص اتاق خواب نوزاد باید 18 – 20 درجه سانتیگراد باشد و هرگز نباید نوزاد را نزدیک منبع حرارتی بخوابانید. بجای لحاف از ملافه‌ها و پتوها استفاده کنید چرا که از گرم شدن بیش از حد نوزاد جلوگیری می‌کنند.
مانند جنس لباس‌ها، بهترین جنس لوازم خواب نیز کتانی است چرا که هم گرم بوده و هم امکان تبادل هوا را فراهم می‌سازد و احتمالامتوجه خواهید شد که یک ملافه به اضافه دو یا سه پتوی مشبک برای گرم نگه داشتن نوزاد در طول شب کافی هستند. اگر ازاحساس گرمی یا سردی نوزاد خود مطمئن نیستید، پشت گردن او را لمس کنید که نشانگر خوبی از دمای کلی بدن نوزادتان است.
اگر فکر می‌کنید که نوزادتان سردش شده بهتر است پتوی کتانی دیگری روی او بکشید تا این‌که لباس دیگری به او بپوشانید و یا منبع حرارتی را افزایش دهید.
حمام کردن
نوزادان دوست دارند که محکم گرفته شوند. با دستتان نوزاد را محکم از زیربغل‌هایش طوری بگیرید که دستتان در قسمت پشت نوزاد دور او حلقه شود و بدین ترتیب شانه‌ها، گردن و سر نوزاد روی ساعد شما قرار می‌گیرد. این کار به شما اجازه می‌دهد که دست دیگرتان برای شستن نوزاد یا برداشتن هر چیزی که لازم دارید مانند حوله، آزاد باشد.
این نکته حائز اهمیت فراوانی است که در تمام مواردی که نوزاد را حمام می‌کنید حداقل تا زمانی که او بتواند بنشیند، او را محکم نگه دارید. بخاطر داشته باشید که نباید حتی برای یک لحظه نیز فرزندتان را تنها بگذارید.
نوزادان وقتی که خیس هستند، بسیار لغزنده‌اند بنابراین استفاده از وان حمام وسیله مفیدی است چرا که جمع و جور هستند و نوزاد زیاد نمی‌تواند در داخل آن تکان بخورد.
هنگام استحمام نوزاد از صابون یا کف حمام استفاده نکنید زیرا این مواد باعث خشکی پوست حساس او می‌شوند. استفاده از روغن نرم کننده ملایم حمام تنها چیزی است که لازم دارید.
زمان حمام کردن باید زمان تفریح باشد حتی اگر در ابتدا نوزادمضطرب یا عصبی به نظر برسد. بنابراین سعی کنید با او حرف بزنید و بخندید. بیشتر کودکان در ابتدا از حمام کردن خودداری می‌کنند ولی همه آن‌ها به این کار عادت می‌کنند. زمانی که فرزندتان به حد کافی بزرگ شده است، اسباب‌بازی‌هایی را برای بازی در حمام به او بدهید. همچنین گذاشتن وقت کافی برای حمام کردن و عجله نکردن در طی انجام آن نیز کمک کننده خواهد بود.
هم‌زمان با بزرگ‌تر شدن کودک می‌توانید روی صورت و سر او آب بریزید و یا اطراف بدن او آب بپاشید. تا زمانی که اعتماد کودک به حمام کردن جلب نشده است این کارها را نکنید چرا که ممکن است کودک را وحشت‌زده کند. بسیاری از والدین دوست دارند که همراه با فرزندشان حمام کنند. این کار تجربه فوق العاده‌ای است که کودکان نیز آن را دوست دارند و انجام آن از زمان تولد بی خطر است. قبل از شستن بدن کودک، سر و صورت او را بشوئید. از مناسب بودن دمای آب اطمینان حاصل کنید که ممکن است برای شما کمی سرد باشد.
اسباب‌بازی‌های حمام مانند قایق‌هایی با رنگ شاد و کتاب‌های حمام می‌تواند زمان حمام کردن را مفرح کند.
نکات قابل توجه
- به خاطر داشته باشید که بند ناف نوزاد حدود 10 روز اول متصل به شکم باقی می‌ماند و سپس خودبخود جدامی‌شود.
- بند ناف را تا زمان خشک شدن تمیز و خشک نگه دارید. جلوگیری از عفونت ناف اهمیت حیاتی دارد و به همین دلیل شما باید بند ناف را بطور کامل هر روز شسته و خشک کنید.
- در صورت نیاز به مواد ضدعفونی کننده برای شستشوی ناف پزشک، شما را راهنمایی خواهد کرد.
- اتاقی را که در آن لباس نوزاد را هنگام حمام کردن درآورده یا می‌پوشانید، گرم کنید. نوزادان خیلی زود احساس سرما می‌کنند و ضمنا درآوردن لباس را دوست ندارند و این عوامل باعث می‌شوند که در روزهای اول نوزاد در زمان حمام کردن تا حد زیادی گریه کند.
- هنگام استحمام نوزاد لباس بپوشید.
- قبل از شروع حمام لوازم مورد نیاز خود را در اطراف دسترس خود قرار دهید.
- با آرنج خود دمای آب را کنترل کنید زیرا آرنج شما حساس‌تر از دست شماست. آب باید گرم باشد نه داغ. هرگز به آب وان حمام که کودک داخل آن است، آب داغ اضافه نکنید.
